در تاریخ به مواردی برمی‌خوریم که پسر، پدر را از مسیر حقیقت گمراه نموده است:
جنگ جمل با پیروزی امیرالمؤمنین به پایان رسیده بود. وقتی حضرت از کنار جنازه‌ی «زبیر»[که در لشکر دشمن بود] عبور می‌کرد توقف نموده، فرمود: «زبیر همواره از ما اهل بیت بود تا آن زمان که فرزند شوم و ناشایسته‌اش«عبدالله» بزرگ شد!»
اضلال و گمراه کردن دیگران از مسیر حق و هدایت، آنقدر مصیبت بار است که در روایات به کشتن دیگران تشبیه شده است. چراکه اگر کسی را گمراه کردیم، درواقع او را از حیات پاکیزه‌ی ابدی در بهشت محروم ساخته‌ایم و این نوعی مرگ و بلکه بدتر از مرگ است.
از امام صادق(علیه‌السلام) در باره تفسیر این آیه سؤال شد:«هرکس دیگری را [به ناحق] بکشد، چنان است که همه‌ی مردم را کشته است..»[32 مائده])؛ حضرت در پاسخ فرمودند: «و من أخرجها من هدیً ألی ضلالٍ فقد واللهِ أماتها...» و کسی که او را از هدایت به سوی گمراهی خارج سازد، همانا سوگند به خدا که او را کشته است!
...وَلا تَتَّبِعُوا أهواءَ قَومٍ قَد ضَلّوا مِن قَبلِ وَ أضَلّوا کَثیراً وَ ضَلّوا عَن سَواءِ السَّبیلِ»[77 مائده]
گمراهی مراحلی دارد :
ابتدا انسان خود گمراه می‌شود؛(ضلوا)
سپس دیگران را گمراه میکند؛(اضلوا)
کم کم از هدایت به حق برای همیشه باز می‌ماند؛(ضلوا عن سواء السبیل)
«قُل یا أهْلَ الکِتابِ لا تَغلوا فی دینِکُم غَیرَ الحَقّ وَلا تَتَّبِعُوا أهواءَ قَومٍ قَد ضَلّوا مِن قَبلِ وَ أضَلّوا کَثیراً وَ ضَلّوا عَن سَواءِ السَّبیلِ» [77 مائده]
«بگو ای اهل کتاب؛دردین خودبه ناحق زیاده‌روی وغلوّ نکنیدوازهواوهوس قومی که پیش از این هم خود گمراه شدند و هم بسیاری را گمراه کردند و از راه راست به دور افتادند، پیروی نکنید.»
****
راه راست همان چیزی است که ما همه روزه در نمازهایمان در اولین خواسته‌مان از خداوند، طلب هدایت به سمت آن را داریم؛(اهدناالصراط المستقیم). در احادیث و آیات دیگر قرآن، راه راست همان راه ائمه‌اطهار(علیهم‌السلام) معرفی شده چنانچه در حدیثی از امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) می‌خوانیم : «أناالصراط‌المستقیم»
انحراف از مسیر ائمه‌اطهار(علیهم‌السلام) یعنی انحراف از همان راه راست هدایت که این انحراف، مساوی است با ضلالت و گمراهی
اما گاهی انسان علاوه بر اینکه خود گمراه است دیگران را نیز گمراه میکند که به آن «اضلال» گویند.
